Pierwsza pomoc dla zwierząt domowych – jak przygotować się na nagłe sytuacje?

Znajomość zasad pierwszej pomocy dla zwierząt domowych jest niezwykle istotna – im lepiej przygotujemy się na sytuacje stanowiące zagrożenie dla życia naszego pupila, tym będziemy mogli zaoferować mu efektywniejszą pomoc. Liczy się przy tym zarówno podejmowanie odpowiednich czynności, jak i szybkość reakcji. W tym artykule przedstawiamy, jak przygotować się na nagłe sytuacje.

Pierwsza pomoc dla zwierząt domowych – co warto wiedzieć?

Chociaż jest to trudne, w nagłych sytuacjach, kiedy nasz pupil potrzebuje pomocy, nie powinniśmy wpadać w panikę. Niezbędne jest zachowanie zimnej krwi oraz przemyślane zachowanie.

Omdlenie

Przyczyną omdlenia może być m.in. niedobór tlenu, choroby serca, problemy z układem krążenia czy choroby neurologiczne. Wśród częstych przyczyn wymienia się także obniżenie poziomu cukru we krwi – jeśli wiemy, że nasz pupil zmaga się z problemami w utrzymywaniu odpowiedniego poziomu cukru, zdecydowanie warto posiadać w domu glukometr, by w razie potrzeby wykonać pomiar.

Omdlenie wymaga natychmiastowego udrożnienia jego dróg oddechowych, by zapewnić przepływ powietrza oraz dać mu odpowiednią ilość tlenu. Aby to uczynić, można delikatnie masować klatkę piersiową i wyciągnąć szyję zwierzęcia, by następnie wysunąć język. Konieczne jest również niezwłoczne zabranie zwierzęcia do weterynarza.

Zakrztuszenie

Jeśli w przełyku naszego zwierzaka utnie fragment zabawki, kawałek kości czy przysmak, wiąże się to z realnym zagrożeniem jego zdrowia i życia. Kaszel, charczenie, odruchy wymiotne i nieprzynoszący efektu powtarzający się odruch połykania, problemy z oddychaniem – wszystko to wskazuje na zadławienie. Pierwsza pomoc dla zwierząt domowych obejmuje w takiej sytuacji szerokie otworzenie pyska pupila – należy sprawdzić, czy widać ciało obce. Jeśli mamy taką możliwość, warto poprosić drugą osobę o pomoc: jedna osoba trzyma wtedy szczękę pupila, a druga przytrzymuje język i sprawdza. Jeśli widać przedmiot czy kawałek jedzenia, powinniśmy spróbować go wyciągnąć.

Zakrztuszenie psa – postępowanie, gdy nie można wyciągnąć ciała obcego

Jeśli wyciągnięcie ciała obcego z przełyku psa jest trudne, należy kilka razy poklepać go dłonią między łopatkami. Niezbędna jest delikatność w przypadku mniejszych psów, by nie uszkodzić kręgosłupa czy żeber. W przypadku, gdy czynność ta nie pomogła, niezbędne są dalsze kroki. Psa należącego do mniejszych ras należy chwycić za tylne łapy i unieść do góry, by zwisał on głową w dół oraz lekko potrząsnąć. Większego psa powinniśmy natomiast chwycić w okolicach pachwin, unieść jego tył do góry (głowa powinna znajdować się niżej od reszty ciała!) i potrząsnąć.

W przypadku kotów niezbędne jest oklepywanie klatki piersiowej – należy robić to dłonią złożoną na kształt łódki. Powinniśmy to uczynić zdecydowanie, aby wspomóc ekspresyjny wydech oraz odkrztuszanie, ale jednocześnie robić to z wyczuciem. Niekiedy pomocne może być ułożenie ciała kota tak, żeby jego głowa znajdowała się odrobinę niżej. Należy jednak pamiętać, żeby zawsze zapewnić odpowiednie podparcie ciała pupila!

Chwyt Heimlicha – pierwsza pomoc psu

Jeśli powyżej opisane działanie nie pomogło, w ostateczności można zastosować chwyt Heimlicha – chociaż wiąże się on z ryzykiem uszkodzenia żeber, jest to lepsze rozwiązanie od zaniechania udzielania dalszej pomocy. Psa małej rasy należy podnieść i trzymać głową do góry tak, by grzbiet był skierowany do nas – wtedy pochylamy się do przodu razem z pupilem i kilka razy naciskamy jego brzuch. Jeśli pies jest bardzo mały, należy posługiwać się palcami, gdyż nasza ręka może być zbyt duża. Pierwsza pomoc dla psa dużego wymaga natomiast stanięcia za nim, objęcia jego brzucha dłońmi (jedna dłoń powinna być zaciśnięta w pięść i ułożona bezpośrednio na ciele psa, a druga powinna być rozłożona i spoczywać na dłoni zaciśniętej w pięść), a następnie kilkukrotnego uciśnięcia.

Chwyt Heimlicha – pierwsza pomoc kotu

Również w przypadku kotów można wykonać chwyt Heimlicha. Należy podnieść kota do góry, by jego przednie łapy dotykały ziemi – głowa zwierzęcia powinna być niżej od reszty ciała. Następnie należy delikatnie uderzać między łopatkami zwierzęcia, wykonując lekko posuwisty ruch w stronę pyska. Działanie należy powtórzyć 5 razy. Jeśli jednak nie przynosi to efektu, niezbędne jest złapanie kota poniżej żeber i uciśnięcie 5 razy.

Zatrucie

Jeśli nasz pupil połknął niebezpieczną substancję lub zjadł szkodliwe pożywienie i jesteśmy świadkiem tego zdarzenia, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem weterynarii w celu konsultacji. Może on zalecić podanie węgla aktywnego – decyzję o tym podejmuje jednak specjalista po tym, gdy opiszemy mu daną sytuację. Następnie należy zawieźć zwierzę do przychodni weterynaryjnej, zabierając ze sobą opakowanie zjedzonego przez pupila produktu lub pozostałości po substancji czy żywności. Kiedy od spożycia niebezpiecznego produktu minęło trochę czasu, pierwsza pomoc dla zwierząt domowych obejmuje najszybsze przewiezienie zwierzęcia do przychodni weterynaryjnej!

U kotów do zatrucia najczęściej dochodzi natomiast w wyniku zjedzenia nieodpowiedniej rośliny – wtedy w przeciągu dwóch godzin można wywołać wymioty, by zapobiec przeniknięciu toksyny. Robi się to poprzez podanie wody utlenionej poprzez strzykawkę, o ile zwierzę jest przytomne, konsultując jej ilość z weterynarzem. Niezbędne jest przy tym uważanie, by zwierzę nie zachłysnęło się własnymi wymiocinami. Najlepszym rozwiązaniem będzie jednak zabranie mruczka do gabinetu weterynaryjnego, aby to weterynarz ocenił stan pupila, wywołał wymioty czy wykonał niezbędne badania.

Zatrucie zwierzęcia a wywoływanie wymiotów

Co istotne, wywoływanie wymiotów u zwierzaka będzie zasadne tylko w przypadku trucizn, które uwalniają się stopniowo. Nigdy nie należy wywoływać wymiotów, jeśli mamy jakiekolwiek podejrzenia, że doszło do zatrucia pupila substancją żrącą!

Złamanie kończyny zwierzęcia

W przypadku złamania otwartego i zanieczyszczenia rany, należy ją delikatnie oczyścić. Następnie powinniśmy zabandażować ranę, usztywnić łapę oraz niezwłocznie udać się do weterynarza. Jeśli chodzi natomiast o złamanie zamknięte, nie można go samodzielnie nastawiać – należy całość usztywnić, stworzyć opatrunek z bandaża i np. deseczki, a następnie zabrać zwierzę do gabinetu weterynaryjnego.

Ustanie oddechu i krążenia u zwierzęcia

Jeśli u naszego zwierzęcia ustanie oddech i krążenia, niezbędne jest jak najszybsze podjęcie działania. Kiedy pupil nie oddycha, należy sprawdzić drożność jego dróg oddechowych i usunąć ciało obce czy płyny blokujące przepływ powietrza, takie jak ślina czy krew. Należy także sprawdzić tętno, licząc ilość oddechów na minutę. O ile zwierzę jest przytomne, niezbędne jest sprawdzenie jego reakcji na bodźce. Po wykonaniu powyższych czynności należy niezwłocznie zadzwonić do lekarza weterynarii i przekazać mu zebrane informacje.

Resuscytacja krążeniowo-oddechowa u psów i kotów – krok po kroku

Niezależnie od tego, czy udzielamy pomocy naszemu zwierzęcemu przyjacielowi czy może nieznanemu zwierzęciu na ulicy, naszym priorytetem powinno być nasze bezpieczeństwo. Cierpiący pupil może zachowywać się inaczej niż zwykle, a nawet być agresywny. Należy zachować ostrożność!

Sprawdzenie bicia serca

Bicie serca można sprawdzić, kładąc rękę po lewej stronie klatki piersiowej pupila. Należy obserwować ruchy klatki piersiowej. Jeśli nie czuć bicia serca, należy rozpocząć uciskanie.

Uciskanie klatki piersiowej

Należy dostosować uciskanie klatki piersiowej do wielkości zwierzęta.

• Koty i małe psy: dłoń dominującej ręki ułożyć nad sercem, a nad nią położyć drugą dłoń, by wykonywać uciski przykrywając pięść dominującej ręki drugą ręką.
• Duże psy i psy o głębokiej klatce piersiowej (m.in. dogi niemieckie, bernardyny, wyżły weimarskie, dobermany, setery irlandzkie): dominująca dłoń umieścić nad najszerszą częścią klatki piersiowej psa, a drugą dłoń umieścić nad nią.
• Psy o beczkowatej klatce piersiowej (np. amstaffy, mastify, buldogi czy rottweilery): przewrócić psa na plecy, umieścić dominującą dłoń nad najszerszą częścią dolnej części klatki piersiowej, to znaczy na mostku, a drugą dłoń umieścić nad dominującą dłonią.
• Szczenięta i kocięta: kciuk położyć na górnej stronie klatki piersiowej, a pozostałe palce na dole i rozpocząć uciskanie.

Należy wykonać 30 uciśnięć w tempie od 100 do 120 uciśnięć na minutę. U większych psów niezbędne jest szybkie i mocne uciskanie.

Oddechy ratunkowe

Aby wykonać oddechy ratunkowe, należy rozszerzyć szyję pupila i zakryć jego nos swoimi ustami, zakryć usta ręką i wykonać wydech do nosa – powinniśmy zobaczyć, że klatka piersiowa się unosi. Należy zrobić dwa oddechy ratunkowe.

Czynności obejmujące uciskanie klatki piersiowej i oddechy ratunkowe należy powtórzyć dwa razy i sprawdzić, czy zwierzę oddycha, a jego serce bije. Jeśli nie udało się przywrócić bicia serca lub oddechu, niezbędne jest powtarzanie działania dopóki nie dotrzemy do przychodni weterynaryjnej.